Logorytmika w dużej mierze opiera się na założeniach rytmiki Emila Jaques-Dalcroze’a (1865-1950), który uważał, że dążność do zharmonizowania mózgu i ciała przede wszystkim w ruchu ma ogromną wartość terapeutyczną. Głównym założeniem metody rytmiki jest, więc ścisły związek ruchu z muzyką. Kontynuatorem tej idei pedagogiczno-wychowawczej był Carl Orff (1895-1982), który za podstawę swej koncepcji obrał syntezę słowa, muzyki i ruchu. Zajęcia ruchowe zaproponowane przez niego są ściśle związane z rytmizowanym mówieniem, śpiewem oraz grą na odpowiednio skompletowanym instrumentarium.
Obecnie uważa się, że Logorytmika jest to jedna z metod stosowana w postępowaniu logopedycznym, oparta na rytmie muzycznym i tekstach słownych zestrajanych przez muzykę i łączonych z ruchami całego ciała, jest swoistą formą połączenia rytmiki i terapii logopedycznej. Wykorzystuje bowiem możliwość oddziaływania na sferę słuchową, słuchowo-ruchową i ruchową. Na bazie ćwiczeń muzyczno-ruchowych stosuje się ćwiczenia słowno-ruchowe, których wiodącym składnikiem jest rytm. Naturalny i swobodny ruch, będący obok muzyki podstawowym motywem ćwiczeń, umożliwia realizację zajęć rytmicznych ze wszystkimi dziećmi, niezależnie od poziomu ich intelektualnego, ruchowego i muzycznego rozwoju.
Cele logorytmiki:
- Usprawnienie oddechu
- Wykształcenie prawidłowej fonacji
- Usprawnienie narządów mowy
- Kształcenie słuchu fonematycznego
- Kształcenie pamięci muzycznej
- Kształcenie poczucia rytmu, tempa oraz metrum
- Kształcenie szybkiej reakcji ruchowej na sygnały słowne, dźwięk, ciszę
- Kształcenie umiejętności percypowania i odtwarzania ruchem tempa, rytmu, akcentacji i ekspresji w muzyce i wypowiedzi słownej
- Usprawnienie dużej motoryki
- Rozwój intelektualny
- Rozwój społeczny
Do celów terapeutycznych ćwiczenia muzyczno – ruchowe podporządkowane są celom logopedii korekcyjnej. Problem umuzykalnienia ustąpił miejsca właściwościom korekcyjnym ćwiczeń. Tak więc zadaniem logorytmiki jest optymalne usprawnianie mowy oraz stymulowania jej rozwoju.
Zajęcia logorytmiczne powinny obejmować:
- ćwiczenia oddechowe
- ćwiczenia głosowe: fonacyjne, emisyjne, intonacyjne
- ćwiczenia usprawniające małą motorykę (tak narządy mowy)
- ćwiczenia usprawniające dużą motorykę
- ćwiczenia słuchowe
- śpiew
- ruchy przy muzyce
- odtwarzanie i tworzenie muzyki
- grę na instrumentach perkusyjnych
„Śpiew wzmacnia aparat głosowy, rozwija klatkę piersiową, dotlenia organizm,
wyzwalając naturalną potrzebę ekspresji, wpływa dodatnio na system nerwowy.”
Teksty piosenek poszerzają wiadomości o świecie i otoczeniu, wzbogacają doświadczenie, kształtują uczucia, rozwijają słownictwo dziecka.
Stwarzają możliwości prowadzenia ćwiczeń ortofonicznych kształtujących prawidłową wymowę oraz właściwe akcentowanie słów.
Ruch jest naturalna potrzebą dziecka, warunkuje jego prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny. Ćwiczenia ruchowe dostarczają ustrojowi dziecka bodźca rozwojowego, kształcą naturalne czynności ruchowe, rozwijają aparat mięśniowo-ruchowy. Zabawy i ćwiczenia ruchowe wyrabiają ponadto prawidłową postawę, estetykę ruchów, kształcą koordynację ruchową, uczą ekonomi ruchowej. Przede wszystkim jednak zabawy muzyczno-ruchowe kształcąc ruchy całego ciała (makroruchy), wpływają pośrednio na usprawnianie narządów mownych (mikroruchy), gdyż ułatwiają ich ćwiczenie. Ruch przy muzyce będąc źródłem radości, odprężenia, wyładowania nagromadzonej energii jest znanym i docenianym przez lekarzy i psychologów środkiem terapeutycznym.
Konieczność reagowania na różne bodźce dźwiękowe, ucząc słyszenia i słuchania, rozwija dyspozycje typu intelektualnego: intensywność i podzielność uwagi, procesy porównywania i analizy, szybkie reakcje na bodźce, sprawną pamięć, wyobraźnię oraz gotowość twórczych rozwiązań.
Ćwiczenia oddechowe: aby ćwiczenia oddechowe spełniały swój cel należy je przeprowadzać w przewietrzonej sali w formie zabawy. Rozpoczynamy od ćwiczeń najłatwiejszych w czasie wykonywania, których wykorzystujemy jedynie aparat oddechowy, przechodząc stopniowo do nieco trudniejszych, połączonych z poruszaniem rąk, nóg i całego tułowia, a także wypowiadaniem głosek.
Fonacja oznacza zdolność do wydawania głosu, do posługiwaniem się głosem. Sposób zwierania się więzadeł głosowych podczas fonacji oraz synchronizacja momentu ich zwarcia z momentem przepływu powietrza wydychanego decydują o tzw. nastawieniu głosowym.
Powodzenie ćwiczeń fonacyjnych zależy w znacznej mierze od regularnego, prawidłowego oddechu oraz umiejętności wydłużania fazy wydechowej, dlatego należy je wykonywać po przeprowadzeniu podstawowych ćwiczeń oddechowych, a potem łącznie z tymi ćwiczeniami oddechowymi, które wydłużają fazę wydechową.
Ćwiczenia usprawniające narządy mowy. Realizacja każdej głoski wymaga innego ruchu, innej pracy mięśni, innego układu narządów mowy (tzn. układu artykulacyjnego). Toteż narządy mowy trzeba ćwiczyć, taj jak sportowcy ćwiczą sprawność swoich mięśni. Ćwiczeń usprawniających narządy mowy: to wypracowanie sprawnych, sprężystych oraz celowych ruchów języka, warg i podniebienia.
Właśnie wyżej wymienione ogólnorozwojowe właściwości ćwiczeń muzyczno – ruchowych skłaniają do wykorzystywania ich w procesie terapeutycznym.
Celem zaś postępowania terapeutycznego jest:
- stymulacja rozwoju mowy
- zapobieganie powstawania zaburzeń
- wyrównywania opóźnień w rozwoju mowy